Niezwykle powszechna dolegliwość jaką jest ból brzucha może być konsekwencją zarówno niebezpiecznych chorób, jak i zupełnie niegroźnych schorzeń. Dolegliwości bólowe brzucha mogą być wywołane przez zatrucie lub biegunkę. Zdarza się jednak, że ból brzucha jest spowodowany przez tak prozaiczny czynnik jak stres, towarzyszący pacjentowi codziennie.
Bólem brzucha określamy wszelkie dolegliwości jamy brzusznej, w której skład wchodzą:
- jelito grube,
- jelito cienkie,
- żołądek,
- wątroba,
- trzustka,
- śledziona.
Poza wymienionymi organami ból brzucha może też być związany z:
- pęcherzem moczowym,
- żeńskimi narządami płciowymi,
- sercem,
- płucami,
- nerkami.
Nierzadko cierpiący na dolegliwości bólowe brzucha zwracają uwagę na ich promieniowanie do pleców czy w okolice klatki piersiowej.
Co powoduje ból brzucha?
Jak już wcześniej zostało zauważone- dolegliwości bólowe brzucha mogą świadczyć o przeróżnych chorobach. Poniżej zostały wymienione czynniki, które najczęściej powodują ból brzucha u pacjentów:
- długotrwałe napięcie o charakterze emocjonalnym,
- nagły silny stres,
- stany zapalne,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- zapalenie uchyłka jelita grubego,
- zatrucie pokarmowe,
- niedrożność jelit,
- zaparcia,
- zamknięcie przewodu wyprowadzającego żółć z pęcherzyka żółciowego przez kamień,
- biegunki,
- powiększenie wątroby,
- powiększenie śledziony,
- niewydolność krążenia,
- zespół jelita drażliwego,
- zaburzenia ukrwienia.
Typy dolegliwości bólowych brzucha oraz czas ich trwania
W zależności od choroby i przyczyny dolegliwości bólowych brzucha różne jest ich nasilenie i długość trwania bólu. Poniżej zostały opisane dolegliwości bólowe towarzyszące najpopularniejszym chorobom powiązanym z bólem brzucha.
- Wrzody żołądka i dwunastnicy: we wspomnianej chorobie dolegliwości bólowe pojawiają się nawet latami. Ból ma okresy remisji oraz nasilenia. Objawy przybierają na sile zazwyczaj na jesień oraz wiosnę.
- Ostre zapalenie trzustki: ból występujący przy ostrym zapaleniu trzustki obejmuje całe podbrzusze i może promieniować aż po same łopatki.
- Kolka żółciowa: Przy kolce żółciowej dolegliwości bólowe mają charakter przeszywający i ciągły. Ból może być odczuwalny od kilku do kilkudziesięciu minut.
- Ostra niedrożność jelit: ból przy ostrej niedrożności jelit cechuje się silnym, bólem brzucha. Dolegliwości bólowe mają też charakter kurczowy.
- Zespół jelita drażliwego: Dolegliwości bólowe brzucha związane z zespołem jelita drażliwego występują od czasu do czasu. Taki stan może ciągnąć się przez długie miesiące lub nawet lata.
Przy stanach zapalnych dolegliwości bólowe zyskują na intensywności przy poruszaniu się, kaszlu lub kichaniu. W niektórych chorobach ból brzucha może pojawiać się w towarzystwie następujących objawów:
- krwawienie z odbytu,
- biegunka,
- torsje,
- gorączka.
Diagnostyka dolegliwości bólowych brzucha
Zdarza się, że ból brzucha występuje jednorazowo. Jeżeli objawy są niepokojące i nawracają, trzeba koniecznie wybrać się do lekarza, który rozpozna rodzaj choroby i postawi odpowiednią diagnozę. Dolegliwości bólowe brzucha mogą też oznaczać proces chorobowy, który wyszedł poza granice możliwości domowego leczenia i niezwłocznie wymaga podjęcia obserwacji w warunkach szpitalnych na oddziale chirurgicznym albo leczenia operacyjnego. Pierwszym krokiem jest dokładny wywiad lekarski, zawierający dokładne informacje na temat dolegliwości bólowych. Ważne jest, żeby pacjent potrafił wskazać dokładne miejsce gdzie ból występuje i potrafił go opisać. Czasami bardzo pomocny okazuje się opis charakteru, czasu trwania oraz sytuacji w których ból brzucha pojawia się. Lekarz na pewno zada też pytania dotyczące stylu życia, odżywiania, przebytych chorób i potencjalnego obciążenia rodzinnego. Oprócz wywiadu specjalista wykona też badanie fizykalne i zleci badania dodatkowe.
Dolegliwości bólowe brzucha mogą być przewlekłe lub ostre. Nagły, ostry ból może sygnalizować niepokojącą chorobę o szybkim rozwoju. Natomiast ból o mniejszym natężeniu może wskazywać, że za występowanie dolegliwości odpowiedzialne jest schorzenie na które pacjent cierpi już od jakiegoś czasu. Dokładne umiejscowienie miejsca występowania bólu jest szczególnie ważne, ponieważ może pomóc w diagnozie np. Groźnego zapalenia wyrostka robaczkowego. Przy wspomnianym zapaleniu ból pojawia się na środku brzucha i następnie przemieszcza się do dołu brzucha w kierunku prawej strony. Przy kamicy żółciowej dolegliwości bólowe można odczuć pod prawym podżebrzem. Wspomniany ból przypomina swoim charakterem kolkę.
Aby postawić prawidłową diagnozę, która umożliwi skuteczne leczenie, warto wykonać badania obrazowe i laboratoryjne. Lekarz zazwyczaj zaleca wykonanie następujących badań:
- OB,
- morfologia krwi,
- ogólne badanie moczu,
- enzymy trzustkowe,
- enzymy wątrobowe.
Jeśli w badaniach wykryto u pacjenta podwyższony odsetek białych krwinek, świadczy to o stanie zapalnym. Natomiast, krew w moczu sugeruje kamicę nerkową. W sytuacji gdy badania wykazują podwyższone enzymy wątrobowe, pacjent prawdopodobnie cierpi na kolkę żółciową.
W przypadku gdy lekarz podejrzewa niedrożność, pacjentowi zlecone zostaje badanie obrazowe RTG jamy brzusznej. Aby poprawnie zdiagnozować zapalenie wyrostka robaczkowego, kamicę żółciową, pęknięcie jajnika lub torbieli albo zapalenie pęcherzyka żółciowego, wykonuje się USG jamy brzusznej. W diagnostyce dolegliwości bólowych brzucha ważna jest też tomografia komputerowa, którą pacjent powinien wykonać jeżeli lekarz podejrzewa ropień w jamie brzusznej, nowotwór lub zapalenie trzustki. Poniżej zostały wymienione pozostałe badania obrazowe przydatne w diagnozowaniu dolegliwości bólowych brzucha:
- EUS (ultrassonografia endoskopowa),
- kolonoskopia,
- wlew odbytniczy,
- angio-TK (ocena naczyń krwionośnych),
- gastroskopia,
- laparotomia (w skrajnych przypadkach),
- laparoskopia (w skrajnych przypadkach).
Czego kategorycznie nie wolno robić bez konsultacji z lekarzem przy bardzo silnych bólach brzucha?
Zabronione są:
- przykładanie gorących okładów,
- podawanie środków przeczyszczających,
- jedzenie i picie,
- mocne uciskanie brzucha.
Jeśli dolegliwości brzucha są silne i nie do opanowania trzeba natychmiast udać się do specjalisty, ponieważ wykonana w porę operacja uratuje życie pacjenta a zabieg przeprowadzony za późno może zakończyć się porażką.
Nagłe bóle brzucha mogą zwiastować wiele niebezpiecznych chorób. Najpopularniejsze z nich to:
- zapalenie jelit,
- zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- choroby trzustki,
- chorobę wrzodową dwunastnicy,
- chorobę wrzodową żołądka,
- przedziurawienie dwunastnicy,
- przedziurawienie żołądka,
- niedrożność jelit,
- kolkę wątrobową (żółciową),
- kolkę nerkową.
Następujące choroby wymagają leczenia chirurgicznego:
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- przedziurawienie żołądka,
- przedziurawienie dwunastnicy,
- przedziurawienie jelit,
- niedrożność jelit,
- stany ostre i podostre dolegliwości pęcherzyka żółciowego, którym towarzyszy kamica.
Leczenie dolegliwości bólowych brzucha
Jeżeli w naszej obecności wydarzy się atak silnego i nagłego bólu brzucha, trzeba niezwłocznie wezwać specjalistę i położyć chorego w wygodnym miejscu. Doraźna pomoc przynosząca chwilową ulgę to, przykładowo, zimny okład. Dopóki lekarz nie pojawi się, nie wolno podawać choremu żadnych leków.
Oczywiście są schorzenia, które sprawiają lekarzom niemałą trudność w leczeniu jak np. Zespół jelita drażliwego. We wspomnianej chorobie niezwykle ciężko jest wyeliminować ból brzucha. Są też choroby, które mogą być leczone tylko i wyłącznie operacyjnie. Leczenie dolegliwości bólowych brzucha jest zależne od przyczyny ich powstawania. W większości przypadków jednak terapia może opierać się na lekach:
- antybiotykowych,
- rozkurczowych,
- przeciwbiegunkowych,
- przeciwbólowych.
Relacja somatopsychiczna. Zależność między ciałem a psychiką
Psychika a funkcjonowanie organizmu Ciało człowieka pozostaje w nierozerwalnej korelacji z odczuwalnym dobrostanem psychicznym. Udowodniono, że bakterie jelitowe odpowiadają za wytwarzanie serotoniny, określanej jako hormon szczęścia. W konsekwencji jakość spożywanego jedzenia nie…
Nagły ostry ból brzucha
Dolegliwości bólowe brzucha często bywają źródłem niepokoju. Szczególnie, jeśli pojawiają się nagle a ból jest silny i ostry. Oczywiście, nie każdy ból brzucha pojawiający się nagle jest powodem, żeby jechać…
Ból brzucha z prawej strony
Dolegliwości bólowe brzucha zlokalizowane po jego prawej stronie mogą być objawem wielu różnych chorób lub sygnalizować rozwijającą się infekcję. Zdarza się, że ból brzucha po prawej stronie jest konsekwencją zatrucia…
Biegunka jako następstwo jedzenia
Czy po jedzeniu dokucza Ci biegunka? Czy to znaczy, że masz na coś alergię czy może świadczy o nietolerancji pokarmowej? Czy konieczna jest w takiej sytuacji wizyta u specjalisty? Czy…
Ból w dole brzucha
Dolegliwości bólowe odczuwalne na dole brzucha najczęściej budzą skojarzenia z bólami menstruacyjnymi. Natomiast przyczyn wspomnianych dolegliwości może być naprawdę wiele. Wśród najczęstszych wymienia się: endometriozę, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie gruczołu…
Ból brzucha po lewej stronie
Czy ból brzucha jest niebezpieczny? Czy trzeba natychmiast udać się do specjalisty jeśli jest uporczywy? Dolegliwości bólowe brzucha po lewej stronie mogą być spowodowane przez śledzionę, układ pokarmowy, woreczek robaczkowy,…
Ból brzucha u dzieci
Nie ma nic bardziej stresującego dla rodzica niż gdy jego jego pociecha jest chora lub odczuwa dyskomfort. Niestety, dzieci przeważnie mają nieco słabszy układ odpornościowy niż dorośli przez co nierzadko…